Басты бет/ Табиғат әлемі белгі жүйесі ретінде / Табиғат нысандары /Өзен
Артқа

Өзен

 

 

Су көздерін (өзендерді) қастерлеу барлық дерлік мәдениеттерге тән және әлемнің әртүрлі аймақтарында кең таралған. Әлемнің үш бөлігін (Жоғарғы, Орта және Төменгі) байланыстыратын жол ретінде суды мифологиялық сәйкестендіру тән – ежелгі грек мифологиясындағы Стикс (немесе Ахеронт) өзені және үнді мифологиясындағы Вайтарани өзені. Судың ағындылығы тұрақтылық пен құбылмалылықты бейнелейді және бақсылар басқа шындыққа – жер асты әлеміне немесе жоғарғы әлемге дененің ауысуы үшін жоғары сиқырлы тәжірибелерде пайдаланды. Бақсылардың жолсеріктері су элементімен тікелей байланысты жануарлар немесе құстар екендігі байқалды: қазақтар мен алтайлықтарда және т.б. аққулар, қаздар мен үйректер. Осыған ұқсас мағыналарды қазақтардағы бұлақтардың дәстүрлі атаулары да қайталайды: жер астынан шығатын бұлақтар «Қара-Су», ал мұздықтардан ағып жатқан өзендер «Ақ-Су» деп аталды, мұнда судың қара түсі жер асты түсімен, ал ақ түс жоғарғы әлеммен байланысты.

Шайгозова Ж.Н., Наурзбаева А. Б.
Краткая энциклопедия знаков и символов казахской культуры.
Алматы: КазНИИК, 2023.
Скачать
.